Gió Đưa Cây Cải Về Trời - Rau Răm Ở Lại Chịu Lời Đắng Cay
" data-medium-file="https://nghiencuulichsudotcom.files.wordpress.com/2017/03/phi-yen.png?w=300" data-large-file="https://nghiencuulichsudotcom.files.wordpress.com/2017/03/phi-yen.png?w=318" class="alignnone size-full wp-image-18219" src="https://nghiencuulichsudotcom.files.wordpress.com/2017/03/phi-yen.png?w=551" alt="phi yen" srcset="https://nghiencuulichsudotcom.files.wordpress.com/2017/03/phi-yen.png 318w, https://nghiencuulichsudotcom.files.wordpress.com/2017/03/phi-yen.png?w=150 150w, https://nghiencuulichsudotcom.files.wordpress.com/2017/03/phi-yen.png?w=300 300w" sizes="(max-width: 318px) 100vw, 318px" />Miếu bái bà Phi Yến (?) nghỉ ngơi Côn Đảo
Tôn Thất Thọ
Trong lịch sử vẻ vang Việt Nam xuất hiện thêm nhiều giai thoại có tính kế hoạch sử. Đó là rất nhiều tập truyền, là lời truyền miệng về một mẩu truyện đã xảy ra từ trước, được lưu truyền từ thay hệ này sang nắm hệ khác. Dần dần dần, ngấm sâu vào vai trung phong trí hồ hết người, cuối cùng cũng khá được ai đó lưu lại bằng văn tự. Điều kia đã khiến cho tập truyền “đáng tin” hơn và khi gọi nó, tín đồ đọc không cần thiết phải kiểm hội chứng sự đúng đắn để từ hỏi điều đó có thật hay là không ! Ở đây cửa hàng chúng tôi muốn đề cập cho một thoại đã có lưu truyền theo kiểu như thế. Vấn đề được kể là dưới thời đơn vị Nguyễn, đồng thời chu đáo thử nút độ đúng chuẩn của nó đến đâu !
Câu chuyện là giai thoại lịch sử dân tộc liên quan mang lại câu ca dao :
“ Gió đưa cây cải về trời
Rau răm ở lại chịu đựng lời đắng cay !”
Về ý nghĩa sâu sắc của câu ca dao này, những ai đã có lúc ghé thăm Côn Đảo, được hướng dẫn vào thăm một ngôi miếu nhỏ, nghỉ ngơi đó, những hướng dẫn viên ra mắt nơi đây vẫn thờ một bà xã của vua Gia Long (1802-1820); có nguồn gốc từ một câu chuyện bi thương của một người thanh nữ tài nhan sắc tên là Răm !.
Bạn đang xem: Gió đưa cây cải về trời
Đó là vào năm 1783, sau thời điểm bị quân Tây đánh truy đuổi, Nguyễn Ánh mang cả bà xã con thuộc đoàn tùy tùng của chính mình chạy ra đảo Côn tô (Côn Đảo). Trên đây, ông đang lập nên bố làng là An Hải, An Hội cùng Cỏ Ống. Để hạn chế lại Tây Sơn, Nguyễn Ánh dự định gởi con cả là Hoàng tử Cảnh quý phái Pháp cầu viện. Bà Răm (được Nguyễn Ánh ban tên thụy là Phi Yến) là vk thứ của Nguyễn Ánh sẽ can chống chồng, đừng thao tác “ cõng rắn cắm gà nhà”. Nguyễn Ánh chẳng hầu như không nghe lời khuyên răn của bà mà còn tức giận nghi bà thông đồng với Tây Sơn cần định giết mổ bà, cơ mà nhờ binh sĩ can xin (!) đề xuất Nguyễn Ánh nhốt bà vào một hang đá bên trên đảo; trong tương lai ngọn núi tại phía trên được hotline là núi Bà. Ít lâu sau, Nguyễn Ánh tách Côn Sơn, bấy giờ gồm một hoàng tử thương hiệu là Cải, còn có tên là hoàng tử Hội An, nhỏ của bà Răm bắt đầu 4 tuổi đòi người mẹ đi theo cùng. Vào cơn tức giận, Nguyễn Ánh sẽ ném nhỏ xuống biển. Xác hoàng tử nhận ra vào bãi biển Cỏ Ông, được dân thôn mang an táng tử tế. Bà Phi yến tiếp nối được một con vượn với một nhỏ hổ cứu ra khỏi hang cùng về phổ biến sống cùng với dân làng. Một lần, sau khoản thời gian bị kẻ xấu xúc phạm, bà đã tự tử để thủ máu với chồng…!
Bỏ qua những cụ thể huyễn hoặc hoang đường, theo sách Nguyễn Phúc Tộc cụ phả, Nguyễn Ánh có tất cả 21 bà vợ; 13 hoàng tử với 18 hoàng nữ, mà lại không thấy cô vợ nào thương hiệu là Răm và người con nào tên Cải (Hội An) cả. Rộng nữa, Nguyễn Ánh sinh vào năm 1762, năm 1775 theo chúa Nguyễn Phúc Thuần (1765- 1777) chạy vào phái mạnh trước sự truy sát của quân Trịnh, lúc đó Nguyễn Ánh mới chỉ là cậu nhỏ nhắn 13 tuổi.Không có tài năng liệu như thế nào nói Nguyễn Ánh tất cả đem theo một bà vợ trong lúc chạy trốn cả.Trong thời hạn bôn tẩu, Nguyễn Ánh chưa ban thương hiệu thụy cho 1 ai, bởi vì lý do dễ dàng là ông không phải là vua, chính vì thế không thể tất cả chuyện ông đã ban tên thụy là Phi Yến đến bà Răm được. Nhưng quan trọng hơn cả là theo tác giả Đinh Văn Hạnh bên trên một nội dung bài viết phổ phát triển thành trên tạp chí Xưa và Nay đã chứng tỏ rằng: Nguyễn Ánh chưa lúc nào đặt chân đến Côn Đảo, tuy vậy sự khiếu nại Nguyễn Ánh đến tá túc trên Côn Đảo đang được các nhà viết sử nhà Nguyễn chép lại tuy thế lại ghi thêm là “chỉ nghe nhắc chép lại” !:
“Sự ngờ vực về sự kiện lịch sử vẻ vang ghi vào Đại nam thực lục đã bao gồm từ trong những năm 40 của cầm kỷ trước. Thời điểm đó tạp chí Tri Tân đưa ra tranh luận và giải quyết (số 67-7 Octobre 1942)…Họ đã đưa ra được những hội chứng cứ thuyết phục, đề cập cả việc phủ nhận tên thường gọi núi Chúa sinh sống Côn Đảo, nó không liên quan gì cho Nguyễn Ánh cả. Nhưng các tác trả trên tạp chí Tri Tân cũng chỉ là fan đi sau. Sự nhầm lẫn của các sử gia triều Nguyễn chép lại quy trình bôn cha của Nguyễn Ánh đã có sử gia tín đồ Pháp Ch. Maybon đính bao gồm rất cụ thể trong cuốn Histoire moderne du pays d’Annam 1582-1820( Paris. Plon, 1919 ), rằng đảo Côn Lôn vốn chỉ được “nghe kế chép lại” trong Đại nam giới thực lục chính là đảo Cổ Long ( Koh Kong ), một hòn đảo nhỏ nằm phía biển khơi Campuchia, gần vùng biển cả Hà Tiên – Phú Quốc chứ không phải đảo Côn Lôn – Côn Đảo nhưng mọi bạn đã biết. Đây chỉ là việc nhầm lẫn khi gửi chữ Koh Kong lịch sự Hán tự. Trong gần 10 năm bị Tây Sơn săn lùng gắt gao nhất, Nguyễn Ánh chưa từng và cũng cấp thiết đủ sức chạy ra Côn Đảo. Đến khi chiến binh lớn dạn dĩ thì ông lại bận rộn với bài toán truy kích quân Tây Sơn cho tận Phú Xuân cùng ở đó có tác dụng vua cho tới lúc tạ thế mà chưa một lần đến Côn Đảo…”
“…Cũng phải nói thêm, nếu bạn dân Côn Đảo quý trọng bà Phi Yến, căm ghét Nguyễn Ánh thì nguyên nhân lại phải để tên ngọn núi cao nhất cho tên ông (là núi Chúa, đồng thời lại có cả núi Bà !? )…” (Trích “ Miếu Bà thờ ai ?” Đinh Văn Hạnh, tạp chí Xưa và Nay số 296, trang 26).
như vậy đã rõ, Nguyễn Ánh không một ai là vk tên Răm, cũng không có con thương hiệu Cải, quan trọng nhất là ông ta trước đó chưa từng đặt chân đến Côn Đảo nên mẩu truyện có liên quan đến lịch sử dân tộc ở trên chắc hẳn rằng là một sự kiện không tồn tại thật.
Ý nghĩa thiệt của câu ca trên
Năm Duy Tân thiết bị 8 (1914), cầm Phó bảng Nguyễn Văn Mại (1852 – ?) bấy giờ đang đương chức bố chánh sử thức giấc Thanh Hóa vẫn có dự án công trình sưu tập, giải thíchvà soạn thành sách các thể nhiều loại phong dao dân gian có 100 câu chép bằng chữ Hán. Tập sách gồm tựa là Cổ thư tác dịch việt nam phong sử. Câu ca dao bên trên được cụ lý giải ở trang 100b như sau :
“Gió gửi cây cải về trời/ rau xanh răm làm việc lại chịu lời đắng cay.Thơ phong sử này ở trong tỷ.Cải, rau củ cải hoàn toàn có thể làm dưa, tháng mùa Đông bước đầu gieo hột mà lại trồng.Trời, thiên triều, triều bên Thanh mặt Tàu. Việt nam trải qua các đời đều chịu triều đình trung quốc phong cho, cho nên người ta gọi nước trung quốc là Thiên triều. Răm, đồ vật rau bao gồm vụ cay, mọc tại đoạn đất thấp.Theo Sử ký, Nguyễn Thị Kim tín đồ ở buôn bản Tỳ Bà, thị xã Lương Tài là bà xã của vua Lê Mẫn Đế. Lúc quân Tây Sơn chiếm cứ thành Thăng Long, vua Lê Chiêu Thống và Hoàng Thái hậu với thê thiếp chạy lên rất cao Bằng nếm hồ hết nỗi đắng cay.Đến lúc vua Lê Chiêu Thống sai bạn sang cầu cứu với bên Thanh thì trước hết kín đáo khiến người hộ tống Thái hậu cùng Nguyên tử (con trai trưởng của vua) đi sang Tàu.Còn phi tần Nguyễn Thị Kim đi theo không kịp, phải buồn hận trở về lặng lẽ ẩn kị trong dân gian, lo câu hỏi làm ruộng nuôi tằm cùng dệt vải nhằm sống bằng công sức của con người của mình. Ngày xưa sống với phận sáp cung trang, ngày nay nàng trở nên người lũ bà quê cùng với áo vải bôi gai, vua thì chạy đi, nước thì rã mất, nỗi đắng cay không xiết được, cho nên vì thế làm thơ phong dao để tự ví mình.Cải là sản phẩm công nghệ rau gồm vị đắng ví cùng với Thái hậu. Rau củ Răm cũng có thể có vị đắng ví cùng với Cung phi. Nói Thái hậu ra đi sang Thiên triều không biết cam khổ ra sao; một mình Cung phi sinh sống lại trong khu đất giặc chỉ chiếm đóng bắt buộc chịu rất nhiều lời cay đắng ấy. Đấy cũng chính là lời than thở.Về sau vua Chiêu Thống ở im Kinh mắc bệnh mà chết.Sau khi rước được nước cùng định quốc đô, triều Nguyễn xin nhà Thanh đưa linh cữu vua Lê Chiêu Thống về nước.Cung phi Nguyễn Thị Kim đến trước linh cữu lạy khóc rồi uống dung dịch độc mà lại chết.Thương thay! Trung thần liệt phái nữ từ xưa những thế.Nay người đọc cho chương này phiêu lưu lời trung nghĩa rõ ràng, mặc dù lão luyện về văn mặc nói cũng ko thấu đạt được. (Việt nam phong sử, sđd, tr 226).
qua đó ta thấy ý nghĩa câu ca dao trên phù hợp với giai đoạn lịch sử hào hùng xảy ra vào cuối đời vua Lê, cùng nhân trang bị tên Răm chỉ một phi tần của vua Lê Chiêu Thống.
Bàn về sự sai lầm của giai thoại, vào tập Phương pháp sử học, LM Nguyễn Phương đang viết như sau :
“Tập truyền thường sai trái bằng đa số cách sau đây : Hoặc vì chưng phóng đại trang trí một nhân vật cho thành một fan siêu phàm, tuyệt là vẻ vời một vụ việc cho có màu sắc huyền bí; Hoặc là vì tập trung những nét thâu thập được ở không ít người để để ý trên một người, hay là ở các chuyện để đúc lại thành một chuyện; Hoặc là do lẫn lộn, đem mọi nét của đời sống fan này ghép vào đời sống người khác, giỏi là những chi tiết của chuyện này đặt vào nội dung chuyện khác; Hoặc nguyên nhân là trước không có mà sau thêm vào, như khi đã mang lại một người là anh hùng thì bất cứ gì cũng cho là vị anh hùng dó rất có thể làm được vớ cả; Hoặc là vì phân tích và lý giải cho tất cả lý, như khi cắt nghĩa tên của chủ yếu vị nhân vật hay là những địa danh cực nhọc hiểu…” (Phương pháp sử, sđd, tr 137).
Đó là mọi lý do phân tích và lý giải vì sao nhiều phần nội dung của các giai thoại gần như trở đề nghị sai lạc. Tuy nhiên oái ăm thay đông đảo sự giải thích theo lối “giả tưởng” như vậy vẫn tồn tại cho đến mãi tận ngày nay!,
Tài liệu tham khảo:
– tập san Xưa&Nay(Hội KHLSVN), số 296, tháng 11/2007(Bài viết: Miếu Bà bái ai?-Đinh Văn Hạnh). Xem thêm: Top 9 bài thuyết pháp phật giáo hay nhất, nghe lời phật dạy để giác ngộ bớt khổ đau
– việt nam phong sử, Nguyễn Văn Mại, đậy QVK ĐTVH, sử dụng Gòn, 1972.
– phương thức sử, Nguyễn Phương, Đại học tập Huế, 1974.
– Nguyễn Phúc Tộc chũm phả, Hội đồng trị sự Nguyễn Phúc Tộc, Nxb Thuận Hóa, 1995.
Côn Đảo không chỉ nổi tiếng bởi cảnh đẹp nhất kỳ vĩ và đều di tích lịch sử dân tộc trong 2 trận đánh tranh cứu vãn nước như: khối hệ thống nhà tù, nghĩa trang sản phẩm Dương, khu di tích chị Võ Thị Sáu... địa điểm đây còn có rất nhiều địa danh gắn sát với các sự tích, truyền thuyết, câu chuyện lịch sử dân tộc được lưu truyền trong dương thế mà du khách đến Côn Đảo ko thể quăng quật qua. An đánh miếu chỗ thờ bà Phi Yến bà xã vua Nguyễn Ánh (triều Nguyễn) là một trong nơi như vậy. Ngôi miếu đã được ubnd tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu xếp hạng di tích cấp tỉnh.
Qua tò mò từ sử sách và trình làng của khuyên bảo viên du lịch Phạm Thùy Chi, được biết: Bà Phi Yến tục danh là Lê Thị Răm, một đàn bà tài sắc, yêu nước nhưng cuộc đời gánh chịu nhiều đau thương. Tương truyền, vào thời gian cuối thu năm 1783, Nguyễn Ánh sở hữu theo vợ, bé và khoảng chừng 100 mái ấm gia đình thuộc hạ chạy ra Côn Đảo nhằm tránh sự theo dõi của quân Tây Sơn. Với dân chài đang sống ở đây, Nguyễn Ánh lập bắt buộc 3 làng mạc An Hải, An Hội với Cỏ Ống. Ở đảo, ông cảm nhận tin cung cấp báo quân triều đình thất trận thường xuyên nên bày ra kế sách đưa đàn ông là hoàng tử Hội An (tên tục là hoàng tử Cải) đi theo gắng đạo Bá Đa Lộc thanh lịch Pháp làm bé tin để ước viện quân về tiến công quân Tây Sơn. Lúc nghe tới kế sách đó, bà Phi Yến đã khuyên chồng: "Thiếp nghĩ, việc đánh quân Tây đánh ta rất có thể coi như câu hỏi trong nhà, chúa công cần dùng nghĩa binh xứ thì hơn. Chúa thượng nhờ sức mạnh của bạn ngoài về xử lý vấn đề nội bộ thì cho dù ta có thắng Tây sơn chăng nữa loại thắng ấy cũng chẳng vinh hoa gì, thiếp e còn tồn tại lắm điều rắc rối, tai tiếng về sau...”
Từ lời khuyên răn can ấy mà lại Nguyễn Ánh nổi giận, nghi ngờ vợ có ngụ ý thông đồng với quân Tây tô bèn hạ lệnh chém đầu bà. Được những quan cận thần can ngăn, bà Phi Yến thoát ra khỏi tội bị tiêu diệt nhưng bị giam giữ vào hễ đá trên một quần đảo hoang vắng, bí quyết trung trọng tâm Côn Đảo khoảng tầm 13 km. Hiện nay, hòn đảo này được gọi là Hòn Bà.
Vừa nhốt bà Phi Yến xong thì Nguyễn Ánh nhận ra tin cấp cho báo quân Tây Sơn sắp đến tràn ra đảo. Ông nhanh chóng cùng cung quyến, hoàng tử Cải với tùy tùng xuống thuyền chạy ra đảo Phú Quốc. Hoàng tử Cải thời điểm đó bắt đầu 5 tuổi, trê tuyến phố đi không thấy bà bầu đâu, hỏi mọi tín đồ mới biết bà bầu bị nhốt vào hang đá. Hoàng tử gào khóc thảm thiết. Trong cơn tức giận, chúa Nguyễn Ánh nói với những quan, hoàng tử Cải rất có thể mang bụng dạ của người chị em phản trắc, còn nếu như không trừ trước, sợ về sau sẽ thành kẻ loàn thần, đề xuất Nguyễn Ánh đã xách cổ nam nhi của mình ném xuống biển. Xác của hoàng tử cảm giác vào xã Cỏ Ống, được người dân táng và xây mang lại cậu ngôi miếu nhỏ, hiện được gọi là thiếu hụt gia miếu.
Về phần bà Phi Yến, sau thời điểm được dân xã giải cứu và biết tin con trai mình vẫn mất, bà cực kỳ đau xót. Đến thăm tuyển mộ con, bà khóc mến thảm thiết trong không ít ngày. Xót xa trước hoàn cảnh ấy, dân làng vẫn dựng mang lại bà ngôi nhà nhỏ dại gần mộ nhỏ để được sớm hôm chăm sóc. Bởi vì bà Phi Yến tên riêng biệt là Răm, hoàng tử Hội An tên là Cải nên bạn dân thời bấy giờ đồng hồ đã có câu ca: "Gió gửi cây Cải về trời/ rau xanh Răm nghỉ ngơi lại chịu đựng đời đắng cay”.
Năm 1785, buôn bản An Hội với An Hải tổ chức lễ tế chay cầu mưa thuận gió hòa. Bạn dân đến rước bà Phi Yến làm việc làng Cỏ Ống về dự lễ. Trong 4 người khiêng kiệu mang tên đồ tể Biện Thi đang lén thấy được dung nhan đáng yêu của người phụ nữ mới 25 tuổi. Đêm đó, Biện Thi tự dưng nhập vào chống của bà định dở trò sàm sỡ. Khi hắn vừa động mang lại cánh tay thì bà kịp phân phát hiện và tri hô. Dân làng đang bắt thương hiệu Biện Thi và xử hắn tội chết. Còn bà Phi Yến, ngay lập tức tức khắc đang dùng bé dao chặt đứt cánh tay của mình. Tuy nhiên vẫn không hết tủi nhục, đêm hôm đó bà treo cổ tự vẫn để toàn vẹn danh tiết. Cảm phục trước hành vi của bà, dân làng đang lo câu hỏi an táng, lập miếu thờ với phong bà là người đàn bà "Trung trinh huyết liệt”.
Ngôi miếu nhỏ tuổi xinh cúng bà Phi Yến được đặt trong khuôn viên tương đối rộng, sạch mát đẹp, quanh năm xanh mát do những cây thị cổ thụ, cây phượng bao trùm. Không khí luôn tĩnh lặng, ngày ngày tỏa hương khói của khác nước ngoài thập phương và người dân trên hòn đảo tới thăm viếng. Sản phẩm năm, vào ngày 18/10 âm lịch, nhân dân tổ chức lễ giỗ bà và thường có tác dụng cỗ chay nhằm tưởng nhớ chính vì một hội chay mà bà yêu cầu bỏ mình. Không chỉ là di tích cấp tỉnh, miếu bà Phi Yến nằm trong hạng mục của dự án quy hoạch tổng thể và toàn diện trùng tu, tôn tạo và phát huy tính năng di tích lịch sử Côn Đảo theo quyết định số 264/2005/QĐ-TTg của Thủ tướng chính phủ nước nhà về đề án cải tiến và phát triển KT - XH thị xã Côn Đảo cho năm 2020.
