TRUYỆN KIỀU CÒN TIẾNG TA CÒN, TIẾNG TA CÒN, BÀI DIỄN THUYẾT BẰNG QUỐC VĂN CỦA ÔNG PHẠM QUỲNH

-

(Thethaovanhoa.vn) - Kiệt tác Truyện Kiều đã đến đời sinh sống sâu sắc, bền bỉ. Tạo ra sự thành công này đầu tiên phải nói tới sự trí tuệ sáng tạo của Nguyễn Du trong việc sử dụng thẩm mỹ và nghệ thuật ngôn từ. Bên thơ áp dụng nhiều chất liệu của ca dao, tục ngữ nhưng lại cũng từ bỏ Truyện Kiều, quần chúng. # ta tất cả thêm các thành ngữ bắt đầu trong cuộc sống hàng ngày.

Bạn đang xem: Truyện kiều còn tiếng ta còn


*

200 năm ngày mất Đại thi hào Nguyễn Du: Chuyện của tấm văn bia sau ngay sát một nắm kỷ

Vừa qua, sau khi xong cuộc họp Ban Chấp hành Hội Kiều học tập Việt Nam, 3 bằng hữu Chi hội Kiều học hà nội gồm Đinh Công Vỹ, Phương Văn với tôi đã đi vào thăm văn bia tương khắc năm 1929 tưởng niệm Đại thi hào Nguyễn Du, người sáng tác Truyện Kiều. Tấm văn bia vày Bùi Kỷ soạn đặt trước khuôn viên Hội Khai trí Tiến Đức ở tp. Hà nội cách đây gần một vậy kỷ.


1. Truyện Kiều được quần chúng nhân dân nội địa và anh em quốc tế mếm mộ đón nhậnvà sáng chế ra những cách thưởng thức tinh diệu, độc đáo, từ bỏ vịnh Kiều, bình Kiều, giảng Kiều, tập Kiều,lẩy Kiều, xướng họa Kiều… của những bậc trí thức, tao nhân khoác khách; đố Kiều, bói Kiều, dìm Kiều, nhại Kiều, phỏng Kiều đặt lời bài bác hát (hát giặm, hát ả đào, hát ví, hát sa mạc, hát trống quân…), viết thư tình bằng thơ Kiều, đếm cá bằng thơ Kiều, chuyện vui xung quanh Truyện Kiều...

Những vẻ ngoài trên với đậm color dân gian cùng đã thu hút phần đông mọi tầng lớp tham gia.

Khi so sánh với phần lớn tác phẩm có mức giá trị thời Lê Mạt, như Cung oán ngâm khúc, Chinh phụ ngâm, Phan è truyện, Hoa Tiên ký... Viết bởi quốc âm, cụ Đào Duy Anh cho rằng những tác phẩm ấy tuy viết bằng quốc âm, nhưng “lời văn điêu trác, hay sử dụng điển cố, cho nên chỉ có thể được các hạng thượng lưu lại trí thức thưởng lãm, cơ mà không thịnh hành trong dân gian. Duy Truyện Kiều, văn chương đủ tính nghiêm trang, đường hoàng, điêu luyện, khiến cho kẻ học thức phải bái phục và yêu mến, và lại đủ cả tính giản dị, đa dạng để khiến cho dân dã hiểu được cơ mà thưởng thức”.


*
Tác giả bài viết và GS Nguyễn Đình Chú mặt tượng đài Nguyễn Du

Trước hết, quan sát ở góc nhìn thể loại, Nguyễn Du đã khéo léo chọn thể lục chén bát - thể thơ dân tộc có vần, ngữ điệu, dễ dàng thuộc, dễ dàng nhớ cấu thành kiệt tác gồm 3.254 câu lục bát. điều tra khảo sát Truyện Kiều, Nguyễn Du đồng nhất chỉ sử dụng thể lục bát gieo vần sinh hoạt chữ đồ vật 6, thiết bị 8 (không gieo vần làm việc chữ đồ vật tư). Vì chưng thế, câu lục chén chuẩn bao giờ chữ đồ vật 2-6-8 đề nghị là thanh bởi và buộc chữ thiết bị 4 bắt buộc là thanh trắc. Khảo sát Truyện Kiều đã đến kết quả: 1.627 câu bát chuẩn chỉnh (100%), ngay sát 98,5% câu lục chuẩn ngắt nhịp 2/2/2, trong đó có 26 câu lục phá cách, ngắt nhịp 3/3. Qua Truyện Kiều, Nguyễn Du đã đóng góp phần làm thể thơ lục chén truyền thống đạt mức đỉnh cao về việc tinh tế, điêu luyện, độc đáo và khó có tác phẩm nào có thể vượt qua được.


Với vốn hiểu biết sâu rộng cùng vốn từ vựng giờ đồng hồ Việt (cả giờ đồng hồ Hán) phong phú, Nguyễn Du gồm cách áp dụng từ ngữ rất linh thiêng hoạt với sinh động.

Trong thời kỳ này, từ bỏ Hán Việt được dùng thịnh hành như một phong cách có đặc thù thời đại. Vào vốn từ giờ Việt của chúng ta, từ Hán - Việt chiếm phần tỉ lệ cao mang lại 70%. Sinh sống trong thời đại đó, bằng vốn hiểu biết sâu rộng khi viết Truyện Kiều, Nguyễn Du đã lựa chọn viết bằng chữ Nôm, đón nhận cả nhân tố Hán - Việt, sử dụng cả điển tích, điển cố, tuy nhiên điều đặc biệt quan trọng tác mang Truyện Kiều luôn có ý thức đưa Truyện Kiều mang đến gần hơn cuộc sống của người Việt. Điều đó trước hết bộc lộ qua bài toán sàng lọc tinh vi của ông khi thực hiện từ Hán Việt.


*
“Truyện Thúy Kiều” (Bùi Kỷ với Trần Trọng Kim hiệu đính và chú giải)

Trong 3.254 câu lục bát Truyện Kiều, các từ gốc Hán được sử dụng có liều lượng, chỉ bao gồm duy tốt nhất 1 cặp lục bát áp dụng đậm trường đoản cú Hán Việt: “Hồ Công quyết thừa kế cơ/ Lễ tiênbinh hậu tương khắc cờ tập công”.

Khoảng 30% từ nơi bắt đầu Hán được sử dụng trong Truyện Kiều, Nguyễn Du lựa chọn mọi từ đã có Việt hóa và thường xuyên sáng tạo nên ngôn ngữ bình dân gần lời ăn tiếng nói trong giao tiếp hàng ngày. Do thế, những từ: Hoa, Xuân, lan, Thu, cúc, tâm, tài, mệnh, đàn bà... đang đi tới đời sống tự nhiên và thoải mái nên dễ dàng được tiếp nhận. Theo khảo sát, các từ được sử dụng tần suất lớn vào Truyện Kiều: tự “hoa” 132 lần, từ bỏ “thân” 63 lần, từ bỏ “Xuân” 59 lần, tự “hồn” 15 lần, từ “ngựa” 14 lần, chữ “chút” (uyển ngữ) sử dụng 47 lần; tự ngữ chỉ màu sắc 119 lần…mang nhan sắc thái phù hợp với nội dung.

Dùng từ bỏ Hán Việt, Nguyễn Du đã tạo nên sắc thái tu từ đến thơ. Cùng một đối tượng, nhưng mà ông luôn luôn có biện pháp dùng từ phù hợp cho từng văn bản văn cảnh. Đơn cử một số trong những khái niệm trong Truyện Kiều được miêu tả rất phong phú, nhiều dạng, như: phụ nữ (đàn bà, hồng nhan, hồng quần, gái tơ, má đào, má hồng...); khía cạnh trăng (mặt trăng, vành trăng, cung trăng, cung Quảng, gương nga, nhẵn nga, chị Hằng…); giấc ngủ (giấc xuân, giấc mộng, giấc mê, giấc vàng, giấc chiêm bao, giấc hương quan...); nước đôi mắt (lệ hoa, giọt châu, giọt tủi, giọt tương…).

Trong Truyện Kiều, các điển tích, điển cố được Nguyễn Du vận dụng từ 2 nguồn chính: tự kinh, sử, truyện, thơ trung hoa và văn học tập dân gian Việt Nam. Rộng 300 điển đích, điển cố thân thuộc được sử dụng trong tác phẩm, như: Sông Tương, con gái Ban, ả Tạ, thiếu phụ Oanh, ả Lý,Tống Ngọc, Tràng Khanh, bể dâu, trái mai...

Xem thêm: Cách Chế Tạo Các Đồ Vật Trong Minecraft, 7 Công Thức Chế Tạo Bộ Dụng Cụ Mạnh Nhất


*
Nhà thơ Hữu Thỉnh - chủ tịch Hội đơn vị văn việt nam chúc mừng hội thi “Bạn hiểu thuộc Kiều”

Điều quan trọng Nguyễn Du ko lạm dụng điển tích khiến cho câu thơ khó khăn hiểu, nhưng qua bàn tay nhào luyện tài tình, đầy đủ điển nắm ấy đã làm được Việt hóa một bí quyết kỳ diệu. Ko kỳ diệu sao được khi các nhà thơ việt nam như: Nguyễn Công Trứ, Tản Đà, Đoàn Phú Tứ, Nguyễn Bính, Tố Hữu… ảnh hưởng trực tiếp tự Truyện Kiều đã đưa nó vào item một bí quyết nhuần nhị.

Nhà thơ Nguyễn Bính “Vịnh nỗ lực Tiên Điền” bằng câu thơ: “Thương vui do tại lòng này/ tan sương đầu ngõ, gạch mây cuối trời”. Nguyễn Bính đã thực hiện 2 câu vào Truyện Kiều là "Tẻ vui vị tại lòng này" cùng "Tan sương đầu ngõ, gạch mây thân trời”.

Bên cạnh việc dùng từ bỏ Hán Việt, Nguyễn Du luôn có xu hướng dùng trường đoản cú thuần Việt nhuần nhị, trong sáng, dễ dàng hiểu. Trong khi một số tác phẩm viết bởi quốc âm, như: Cung ân oán ngâm khúc, Chinh phụ ngâm, Phan è truyện, Hoa Tiên ký... New chỉ áp dụng 40% từ bỏ thuần Việt, thì Nguyễn Du đã áp dụng từ thuần Việt trong Truyện Kiều chiếm tỷ lệ 70%.

2. Điều kỳ diệu là Nguyễn Du đã sáng tạo ngôn trường đoản cú mới trước đó chưa từng có vào thực tế, cũng không có trong tự điển. Bên thơ phá vỡ biện pháp tạo từ thông thường để chế tác từ new tạo công dụng lạ hóa và phá vỡ nhiều kết cấu cố định để tạo thành những phối hợp riêng tất cả (gió trúc mưa mai, gió giục mây vần, gió gác trăng sân, gió thảm mưa sầu, hoa thải mùi hương thừa, hồn rụng phách rời, rước gió cành chim, tô lục chuốt hồng, nuối tiếc lục tham hồng, liễu ép hoa nài, liễu chán hoa chê, ngày gió tối trăng, nắng giữ mưa gìn, ăn uống gió nằm mưa, bướm chán ong chường, bướm lả ong lơi, cười cợt phấn chọc ghẹo son, dày gió dạn sương, gìn rubi giữ ngọc…).

Nói như GS nai lưng Đình Sử, sẽ là những ngôn ngữ ý tượng (là hình hình ảnh chỉ nảy sinh trong tâm địa tưởng, chưa phải là hình ảnh sao chép thực tại) có kết cấu riêng, thể hiện sự cảm thụ khinh suất của tác giả.

(Còn tiếp)


Người dân vận dụng sáng tạo “Truyện Kiều”

Người dân Việt Nam không chỉ có yêu nhiều hơn biết vận dụng trí tuệ sáng tạo Truyện Kiều vào đời sống từng ngày như gửi đẩy, ví von, mượn ý tứ, mượn câu chữ, so sánh với những nhân đồ vật trong tác phẩm để triển khai tăng quý hiếm biểu cảm của ngôn từ sử dụng.

Từ khi ra đời (2011), Hội Kiều học nước ta đã tổ chức nhiều hoạt động thiết thực đóng góp thêm phần gìn giữ lại tinh hoa Việt. Cách đây không lâu nhất, Hội Kiều học vn đã tổ chức triển khai 4 cuộc thi “Bạn hiểu thuộc Kiều” và cuộc thi “Văn tế Đại thi hào Nguyễn Du” trên phạm vi toàn quốc. Cuộc thi thu hút nhiều bạn đọc yêu thương Kiều tham gia và những bước đầu thành công là vật chứng sống động cho Truyện Kiều đang đi vào tâm thức dân tộc, đời sống của phần đông người Việt các thế hệ.


PGS-TS Lê Thị Bích Hồng


coi theo ngày 21 đôi mươi 19 18 17 16 15 14 13 12 11 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 mon 1 2023 2022 2021 2020 2019 2018 2017 năm nhâm thìn 2015 2014 xem

Báo điện tử thể dục & văn hóa - TTXVN

Tổng biên tập: Lê Xuân Thành


© 2008 - 2019 Báo năng lượng điện tử Thể thao & Văn hóa, TTXVN. All rights reserved.

® thể dục thể thao & văn hóa giữ bạn dạng quyền nội dung trên website này.


LIÊN HỆ QUẢNG CÁO

Bài diễn giả về Truyện Kiều này được Phạm Quỳnh phát âm nhân lễ kỷ niệm ngày giỗ Nguyễn Du vào ngày 8 mon 12 năm 1924, tức ngày mồng 10 mon 8 năm giáp Tý bởi vì Hội Khai trí tiến đức của ông tổ chức. Bài xích được đăng lại trên Tạp chí nam Phong số 86. Bài diễn thuyết này bắt đầu cho một cuộc tranh cãi danh tiếng vào vào đầu thế kỷ XX, được bạn sau ca tụng là Vụ án truyện Kiều...


*
Phạm Quỳnh (17 mon 12 năm 1892 - 6 tháng 9 năm 1945) là 1 nhà văn hóa, công ty báo, công ty văn và quan đại thần triều Nguyễn (Việt Nam). Ông là bạn đi đón đầu trong việc tiếp thị chữ Quốc ngữ và sử dụng tiếng Việt - thay bởi vì chữ Nho giỏi tiếng Pháp - để viết lý luận, nghiên cứu. Ông mang tên hiệu là Thượng Chi, cây bút danh: Hoa Đường, Hồng Nhân.Ông được xem là người kungfu bất đảo chính nhưng không khoan nhượng cho độc lập độc lập, từ trị của Việt Nam, đến việc phục hồi quyền hành của Triều đình Huế bên trên cả bố kỳ (Bắc, Trung, Nam), chống lại sự bảo hộ của Pháp và bền chí chủ trương công ty nghĩa giang sơn với thuyết Quân chủ lập hiếnThưa các Ngài,

Hôm ni là ngày giỗ cố kỉnh Tiên-điền Nguyễn Tiên-sinh, là bậc đại-thi-nhân của nước nam ta, đã tạo sự bộ văn-chương tuyệt-tác là truyện Kim-Vân-Kiều.Ban Văn-học Hội Khai-trí cửa hàng chúng tôi muốn nhân thời cơ giỗ này đặt một cuộc kỷ-niệm để đề cập lại mang lại quốc-dân nhớ cho công-nghiệp<1> một người đã gây-dựng mang lại quốc-âm ta thành văn-chương, giữ lại cho bọn họ một cái « mùi hương hỏa » khôn xiết quí-báu, đời đời có tác dụng vẻ-vang cho cả giống-nòi.Chúng tôi thiết-nghĩ một bậc tất cả công với văn-hóa nước nhà như thế, không hẳn là ông tổ riêng biệt của một bên một họ nữa, nhưng là ông tổ chung của cả nước; ngày giỗ ngài không hẳn là ngày kỷ-niệm riêng biệt của một bên một họ nữa, chính là ngày kỷ-niệm chung của cả nước.Hiện nay suốt quốc-dân ta, bên trên từ mặt hàng thượng-lưu học-thức, dưới đến kẻ lam-lũ làm cho ăn, bất-cứ già trẻ, mập bé, lũ ông, bầy bà, ai cũng biết truyện Kiều, ai ai cũng thuộc truyện Kiều, ai ai cũng kể truyện Kiều, ai ai cũng ngâm truyện Kiều, do đó thời người nào cũng đều hưởng loại công-nghiệp của cầm cố Tiên-điền ta, người nào cũng phải ghi nhớ ngày giỗ gắng và nghĩ về đến dòng ơn của cố tác-thành mang đến tiếng nước nhà.Muốn cảm cái ơn ấy đến đích-đáng, hẵng thử giả-thiết núm Tiên-điền ko xuất-thế<2>, gắng Tiên-điền có xuất-thế nhưng mà quyển truyện Kiều không xuất-thế, quyển truyện Kiều tất cả xuất-thế mà bởi cớ gì ko lưu-truyền, thời tình-cảnh giờ An-Nam đến thay nào, tình-cảnh dân-tộc ta đến ráng nào?
Văn-chương người ta thiên kinh vạn quyển, dẫu bao gồm thiếu mất một quyển cũng chẳng hại gì. Văn-chương tôi chỉ độc tất cả một quyển, vừa là kinh, vừa là truyện, vừa là Thánh-thư<3> Phúc-âm<4> của cả một dân-tộc, ví lại khuyết nốt thì dân-tộc ấy đến nạm nào?
Than ôi! những lần nghĩ tới nhưng mà không khỏi rùng mình, chột dạ, sửng-sốt, rụng-rời, tưởng như hòn ngọc sinh hoạt trên tay chợt rơi xuống vỡ vạc tan-tành vậy. Rồi mới tỉnh ra, sực nhớ đến mấy câu Kiều, vỗ bàn đập ghế, gõ dịp<5> rung đùi, lên giọng cao-ngâm:Lơ-thơ tơ liễu buông mành,Con oanh học nói bên trên cành mỉa-mai,hay là: Phong-trần mài một lưỡi gươm,Những phường giá chỉ áo túi cơm xá gì,bỗng thấy trong trái tim vui-vẻ, vào dạ vững-vàng, mong mỏi nhẩy ước ao múa, ao ước reo hy vọng hò, hy vọng ngạo-nghễ với quốc gia mà tự-phụ với người đời rằng: Truyện Kiều còn, giờ đồng hồ ta còn, giờ đồng hồ ta còn, vn còn, bao gồm gì mà lo, tất cả gì mà lại sợ, gồm điều đưa ra nữa cơ mà ngờ!...Có nghĩ đến xa-xôi, mang đến thấm-thía, mới hiểu đúng bản chất truyện Kiều đối với vận-mệnh vn có một chiếc quí-giá vô-ngần.Một nước ko thể không có quốc-hoa, truyện Kiều là quốc-hoa của ta; một nước không thể không có quốc-túy, truyện Kiều là quốc-túy của ta; một nước ko thể không tồn tại quốc-hồn, truyện Kiều là quốc hồn của ta. Truyện Kiều là dòng « văn-tự »<6>của tương đương Việt-Nam ta vẫn « trước-bạ »<7> cùng với non sông giang sơn này. Vào mấy nghìn năm ta chôn rau<8> cắt rốn, nhờ cất hộ thịt giữ hộ xương làm việc cõi đất này, cơ mà ta vẫn bên cạnh đó một giống ăn uống trọ ở nhờ, đối với giang sơn non sông vẫn trước đó chưa từng có một chiếc văn-tự văn-khế phân-minh, chứng-nhận đến ta bao gồm cái quyền sở-hữu chính-đáng. Mãi đến thế-kỷ new rồi mới tất cả một đấng quốc-sĩ<9>, vày nòi-giống, vì đồng-bào, vày tổ tiên, vày hậu-thế, rỏ máu làm mực, « tá-tả »<10> một thiên văn-khế tuyệt-bút, để cho giống An-Nam được công-nhiên<11>, nghiễm-nhiên<12>, rõ-ràng, đích-đáng làm chủ-nhân-ông một cõi sơn-hà gấm vóc.Đấng quốc-sĩ ấy là ai? Là núm Tiên-điền ta vậy. Thiên văn-khế ấy là gì? Là quyển truyện Kiều ta vậy. Gẫm trong người ấy báu này,Chẳng duyên không dễ vào tay ai cầm!Báu ấy nhưng lọt cho tay ta, thiệt cũng là một chiếc phúc-duyên mang lại ta, tuy nhiên báu ấy sinh hoạt trong tay cụ lại chính là một mẫu túc duyên<13> của Cụ. Thiên văn-tự tuyệt-bút kia là bao gồm bao nhiêu giọt máu, từng nào giọt lệ kết-tinh lại mà lại thành ra, số đông khi tối khuya thanh-vắng vẫn thường xuyên tỉ-tê thánh-thót trong trái tim ta, như
Giọt sương gieo nặng nề cành xuân la-đàvậy.Cái áng văn-chương tuyệt-tác cho tất cả những người đời đó, an-tri lại ko phải là 1 thiên lịch-sử thống-thiết của tác-giả?
Truyện Kiều quan-hệ với thân-thế cố Tiên-điền núm nào, lát nữa ông trần Trọng-Kim đã diễn-thuyết tường để những ngài nghe.Nay tôi chỉ ước ao biểu-dương dòng giá-trị của truyện Kiều so với văn-hóa nước ta, đối với văn-học thế-giới, để trong buổi kỷ-niệm này đồng-nhân cảm biết mẫu công-nghiệp của bậc thi-bá nước ta lớn-lao to-tát là nhường nào.Đối với văn-hóa nước nhà, dòng địa-vị truyện Kiều đang cao-quí như thế; so với văn-học thế-giới mẫu địa-vị truyện Kiều cố nào?
Không thể so-sánh cùng với văn-chương khắp những nước, ta hẵng so-sánh với văn-chương nhị nước tất cả liền-tiếp quan-hệ với ta, là văn-chương Tàu với văn-chương Pháp. Văn-chương Tàu thiệt là mông-mênh bát-ngát, như bể như rừng. Nhưng mà trong rừng văn bể sách đó, tưởng cũng ít quyển sánh được với truyện Kiều, mà lại xét mang lại kỹ chắc hẳn rằng không bao gồm sách nào hệt như truyện Kiều. Gốc truyện tuy bởi một cỗ tiểu-thuyết Tàu cơ mà ra, tuy thế vào tay núm Tiên-điền ta biến-hóa hẳn, siêu-việt ra bên ngoài cả lề-lối văn-chương Tàu, đột-ngột như một ngọn cô-phong ở giữa đám quần-sơn vạn-hác vậy. Có bạn sánh truyện Kiều cùng với Li-tao, mà lại Li-tao là một trong bài than, từ trên đầu đến cuối toàn một giọng bi-đát thảm-thương, đối với Cung-oán của ta chắc hẳn rằng đúng hơn. Có bạn lại sánh với Tây-xương, nhưng mà Tây-xương là một bạn dạng hát, từ-điệu có véo-von, thanh-âm có réo-rắt, nhưng chẳng qua là 1 trong mớ ca-từ cho bọn con hát, ko phải là một nền văn-chương chân-chính. Cứ thực thì truyện Kiều dẫu là đầm-thấm chiếc tinh-thần của văn-hóa Tàu, dẫu là dung-hòa hầu như tài-liệu của văn-chương Tàu, mà lại có một cái đặc-sắc văn-chương Tàu ko có. Cái rực rỡ ấy là sự việc « kết-cấu ». đơn vị văn, công ty thơ Tàu, ngoài các bài thơ bài xích văn nho-nhỏ ngăn-ngắn, phàm có tác dụng sách chỉ biết cách biên-tập, không sành bí quyết kết-cấu. Biên-tập là cóp-nhặt nhưng mà đặt ngay thức thì lại; kết-cấu là thu-xếp mà lại gây-dựng lên, ráng nào mang đến thành một cái toàn-bức những bộ-phận điều-hòa thích-hợp với nhau, ko thêm sút được chút nào. Truyện Kiều là một cái toàn-bức như thế, mà là một trong những bức tranh thế-thái nhân-tình vẽ sự đời như dòng gương tù liếp vậy.Xét về phong thái kết-cấu thì văn-chương nước Pháp lại là sở-trường lắm. Vì vậy truyện Kiều hoàn toàn có thể sánh với phần đông áng thi-văn kiệt-tác của quí-quốc, như một bài bác bi-kịch của Racine hay là 1 bài văn tế của Bossuet vậy. Đó là nói về cái thể-tài văn-chương. Còn về mặt đường tinh-thần thời trong văn-học Pháp có hai cái tinh-thần không giống nhau, là tinh-thần cổ-điển và tinh-thần lãng-mạn. Tinh-thần cổ-điển là trọng sự lề-lối, sự phép-tắc; tinh-thần lãng-mạn là trong sự khoáng-đãng, sự li-kỳ. Truyện Kiều tất cả được cả hai cái tinh-thần ấy, do vừa có cái đạo-vị thâm-trầm của Phật-học, vừa có cái nghĩa-lý sáng-sủa của Nho-học, vừa tất cả cái phong-thú tiêu-dao của Trang Lão, rước lẽ phải ông Khổng nhưng chế lại sự thần-bí của phòng chùa, sự khoáng-dật của hai họ. Cơ mà mà tức thì trong văn-chương nước Pháp tưởng cũng không tồn tại sách nào giống như hẳn như truyện Kiều, vị truyện Kiều có một chiếc đặc-sắc mà hầu như nền kiệt-tác trong văn-chương Pháp không có. Đặc-sắc ấy là sự việc « phổ-thông ». Phàm đại-văn-chương, không đông đảo ở nước Pháp, làm việc nước nào cũng vậy, chỉ có những người thượng-lưu học-thức new thưởng-giám được, kẻ bình-dân đo đắn tới. Tín đồ Pháp không hẳn là người nào cũng biết đọc kịch Racine tốt là phát âm văn Bossuet. Tín đồ Nam thời ai ai cũng biết dìm Kiều, nhắc Kiều, « lẩy » Kiều để ứng-dụng vào sự ngôn-ngữ thường, kẻ thông-minh hiểu phương pháp thâm-trầm, kẻ tầm-thường hiểu cách thô-thiển, nhưng ngâm-nga lên thảy mọi lấy làm cho vui tai, phấn kích miệng, khoái trí, tỉnh giấc hồn.Thử hỏi cổ kim Đông Tây đã bao gồm một áng văn-chương nào cảm người được sâu cùng được rộng như thế chưa. Tưởng dễ dàng chỉ bao gồm một truyện Kiều ta là hoàn toàn có thể tự-cao với thế-giới là văn-chương chung của cả một dân-tộc 18,20 triệu người, già, trẻ, lớn, bé, giỏi, dốt, sang, hèn, phần đông thuộc lòng và những biết hay cả.Như vậy thì truyện Kiều, không những so với văn-hóa nước nhà, mà đối với văn-học thế-giới cũng sở hữu được một địa-vị cao-quí.Văn-chương ta chỉ có một quyển sách mà lại sách ấy đủ khiến cho ta vẻ-vang cùng với thiên-hạ, tưởng cũng là một cái kỳ-công có một trong các cõi văn thế-giới vậy.Cái kỳ-công ấy lại dũ-kỳ nữa là ngẫu-nhiên nhưng mà dựng ra, đột-nhiên cơ mà khởi lên, trước không tồn tại người khai đường mở lối, sau không tồn tại kẻ nối gót theo chân, đột-ngột thân trời nam như cái đồng-trụ để tiêu-biểu tinh-hoa của tất cả một dân-tộc. Phàm văn-chương các nước, mang lại được gây ra một nền thi-văn kiệt-tác, phải từng nào nhà thơ, từng nào nhà văn, trong từng nào năm lao-công lục-lực, vun-trồng bón-xới bắt đầu thành được. Ni bậc thi-bá nước ta, đem dòng thiên-tài ít tất cả trong trời đất, đúc loại khí thiêng bàng-bạc trong non sông, một mình tạo ra sự cái thiên-cổ-kỳ-công đó, dẫu khách hàng thế-giới cũng nên bình-tình cơ mà cảm-phục, huống người nước phái mạnh được trực-tiếp hưởng-thụ cái ơn-huệ ấy lại chẳng đề nghị ghi-tạc trong lòng mà thành-tâm thờ-kính xuất xắc sao?
Cuộc kỷ-niệm lúc này là chủ-ý tỏ lòng quốc-dân sùng-bái cảnh-mộ cố kỉnh Tiên-điền ta; lại có các quí-hội-viên Tây và các quí-quan mang lại dự cuộc là nhằm chứng-kiến mang lại tấm lòng thành-thực đó. Nhưng còn tồn tại một cái ý-nghĩa nữa, là nhân thời cơ giỗ này, đốt lò hương, so phím đàn, chiêu hồn quốc-sĩ.Thác là thể phách, còn là một tinh anh,áng tinh-trung thấp-thoáng dưới bóng đèn, chập-chừng bên trên ngọn khói, xin chứng-nhận mang lại lời thề của đồng-nhân đây. Thề rằng: « Truyện Kiều còn, giờ đồng hồ ta còn, giờ ta còn, việt nam còn, còn non còn nước còn dài, shop chúng tôi là kẻ hậu-sinh xin rầu lòng giốc chí ráng gia-công trau-chuốt mang tiếng quốc-âm nhà, mang lại quốc-hoa ngày một rực-rỡ, quốc-hồn ngày 1 tỉnh-tao, quốc-bộ ngày một tấn-tới, quốc-vận ngày một vẻ-vang, ngõ-hầu ngoài phụ cái bỏ ra hoài-bão của tiên-sinh, ngậm cười cửu tuyền cũng còn thơm lây! »