Vua Lý Thái Tổ Trả Đũa Khiến Nước Đại Lý Thuộc Việt Nam, Vương Quốc Đại Lý

Trong tiểu thuyết của Kim Dung, Đoàn Dự là vương vãi tử của Đại Lý, một nước nhỏ tuổi thanh bình, đẹp đẽ, hoa nở rực rỡ, với người dân hiền lành, đa số theo đạo Phật. Quanh đó đời thực, đây là vương quốc tồn tại từ thời điểm năm 937 cho tới năm 1253, giờ là nơi sinh sinh sống của người Bạch ở trong tỉnh Vân Nam, Trung Quốc. Ảnh: China Discovery.

Ngày nay, thành Đại Lý là vấn đề tham quan lại hấp dẫn, với nhiều thứ cho du khách khám phá từ bỏ thành cổ, chùa, tháp mang lại hồ, núi xung quanh. Từ bỏ xa, du khách có thể nhìn thấy tam tháp thượng cổ soi bóng xuống khía cạnh nước. Ảnh: Meigianbao/Shutterstock.

Vĩ độ tốt và độ cao lớn khiến Đại Lý bao gồm khí hậu cao nguyên trung bộ cận nhiệt đới ôn hòa, mùa đông ngắn và ngày hè không quá lạnh ngắt (25 độ C), nhiều mưa. Điều đó khiến vùng đất này cây trồng xanh tốt, thời tiết dễ chịu. Ảnh: Easyvoyage.

Tại đây, thành cổ Đại Lý trải qua cuộc xâm chiếm của đế quốc Mông Cổ năm 1253 vẫn tồn tại gần như nguyên vẹn đến tận giờ. Thành có địa thế tựa núi yêu quý Sơn, chú ý ra hồ nước Nhĩ Hải. Ảnh: Easyvoyage.

Kiến trúc độc đáo và khoa học của tòa án nhân dân thành này khiến khác nước ngoài ngạc nhiên. Những trục đường bao gồm được tạo vuông góc với 4 cổng thành, con đường nhánh cũng khá được quy hoạch trực tiếp hàng, vuông vắn. Ảnh: China Travel Guide.

Những ngôi nhà, công trình xây dựng cổ mang đến cho chỗ này một vẻ đẹp với không khí quánh trưng. Thành Đại Lý được nhiều bộ phim truyền hình trung hoa chọn có tác dụng bối cảnh, trong các số đó có Thiên Long chén Bộ bạn dạng của đạo diễn Trương Kỷ Trung. Ảnh: Easyvoyage.

Các đường phố bao gồm của thành Đại Lý sôi động với các quầy hàng bán tiến thưởng lưu niệm, sản đồ địa phương, quán ăn, công ty hàng... Đặc biệt, một tuyến phố có loại suối nhỏ dại - khởi nguồn từ dãy Thương đánh - thu hút khác nước ngoài bởi vẻ đẹp xinh xắn, lãng mạn. Ảnh: Bigontrips.

Để duy trì vẻ đẹp của khu thành cổ, việc cách tân và phát triển công nghiệp bị số lượng giới hạn tại những khu đô thị tiến bộ hơn. Những công trình xây bắt đầu trong thành cổ đều đề xuất theo kiến trúc truyền thống, cùng với tường trắng và mái ngói. Ảnh: Remote Lands.

Ngoài cổ thành, du khách còn hoàn toàn có thể ghé thăm miếu Sùng Thánh cạnh tam tháp và hồ Nhĩ Hải - vũng nước ngọt khủng thứ 3 Trung Quốc. Ảnh: Santa Banta.

Thành phố bỏ phí từng gồm 1.001 bên thờ

Thủ đô của Armenia thời trung thế kỉ Ani từng là giữa những thành phố lớn nhất trên chũm giới. Tiếng đây, khu vực này chỉ từ lại hầu như tàn tích đổ nát.

Chiến tranh thân nước Đại Cồ Việt thời vua Lý Thái Tổ và vương quốc Đại Lý là cuộc chiến mà ngày nay không ít người trong họ chưa được biết thêm rõ.

Đầu cố kỉnh kỷ 11, khi mà lại nước Đại Cồ Việt vừa trải qua cuộc đổi ngôi từ bọn họ Lê (tức nhà Tiền Lê) sang họ Lý, khi khiếp thành Thăng Long mới vừa cách sang tuổi thứ tứ với mặt hàng loạt công trình đang xây dựng, một cuộc chiến tranh đang nổ ra với quy mô hàng chục vạn người. Chiến tranh giữa nước Đại Cồ Việt thời vua Lý Thái Tổ và quốc gia Đại Lý là cuộc chiến mà ngày nay không hề ít người trong bọn họ chưa theo luồng thông tin có sẵn rõ.

Đại Lý là nước nhà của các tộc bạn Bạch (còn điện thoại tư vấn là tín đồ Hạc Thác), bạn Di Lão (Lô Lô, Tày, Nùng, Thái …) tất cả lãnh thổ nằm tại vị trí đất mà thời buổi này tương ứng với thức giấc Vân Nam, tỉnh giấc Quý Châu, 1 phần tỉnh Tứ Xuyên trực thuộc nước Trung Quốc.

Đại Lý được lập nên bởi Đoàn tư Bình vào năm 937. Quốc gia này được coi là quốc gia thừa kế nước phái nam Chiếu, được lập cần vào nửa đầu thế kỷ thứ 8. Trong thời kỳ nam giới Chiếu, nước này liên tục tổ chức hầu hết cuộc chinh phạt mở rộng lãnh thổ ra những hướng. Nhiều lần quân phái nam Chiếu sẽ đánh vào đất Giao Châu (tên lãnh thổ việt nam và một trong những phần Quảng Tây thời Bắc thuộc), khiến quân Đường đề nghị nhiều phen vất vả new đánh lui nổi. Đến cố gắng kỷ lắp thêm 11, nước Đại Lý nổi lên như một gia thế hùng mạnh khỏe trong khu vực với nền nghệ thuật, tôn giáo, mến mại trở nên tân tiến và quân sự cũng tương đối mạnh, đủ khiến cho các nước lạm bang như Thổ Phồn, Pagan, Tống… đều bắt buộc dè chừng.

Mâu thuẫn thân Đại Cồ Việt cùng nước Đại Lý bắt nguồn từ những việc tranh giành ảnh hưởng ở vùng mà ngày này là tây bắc nước Việt Nam. Vào khoảng thế kỷ thiết bị 11, vùng này là địa điểm sinh sống chủ yếu của tín đồ Tày, bạn Nùng, người Thái. Thời bấy giờ, người việt và tín đồ Tống thường điện thoại tư vấn chung những sắc dân vùng biên cương giữa hai nước là fan Man, hoặc bạn Lý, bạn Lão. Nằm trong lòng ba trung tâm quyền lực mạnh là Đại Cồ Việt, Đại Lý với Tống, những tù trưởng vào vùng cần lựa chọn cho chính mình một phe nhằm thần phục. Biên giới giữa Đại Cồ Việt, Đại Lý, Tống cũng chưa được định hình ví dụ mà liên tục co duỗi, phụ thuộc vào sức mạnh và khả năng thu phục các tù trưởng tín đồ Nùng của những bên.

Trước khi vương triều Lý thành lập, đế kinh nước Đại Cồ Việt để tại Hoa Lư. Theo đó, trung tâm việt nam cũng là vùng ven bờ biển phía Đông đồng bằng sông Hồng. Từ bây giờ nước Đại Cồ Việt vẫn đã trong thời kỳ quá độ từ phong loài kiến tản quyền lên công ty nước tw tập quyền, xu thế ly khai của các thế lực cat cứ địa phương, các nhóm dung nhan tộc vẫn còn đấy rất lớn. Các vua thường đề xuất bận đi tiến công dẹp triền miên trong nước. Vì chưng đó, việc kẻ thống trị ở những miền biên viễn phía tây bắc có phần lơi lỏng. Những tù trưởng ở những châu Vị Long (thuộc Chiêm Hóa, Tuyên quang quẻ ngày nay), châu Đô Kim (thuộc Hàm Yên, Tuyên quang quẻ ngày nay), châu Bình Nguyên (thuộc Hà Giang)… chũm quyền tự trị khôn cùng cao, tùy tiện quản lý địa hạt theo ý mình. Nhân đó, bạn Đại Lý thường xuyên lộ diện trong những vùng ảnh hưởng của Đại Cồ Việt để trao đổi, buôn bán mà không thông qua triều đình nước ta. Phần lớn đất sinh hoạt vùng Tây Bắc từ từ trở thành vùng ảnh hưởng của nước Đại Lý bên trên thực tế.

Xem thêm: Cách Dùng Lệnh Bo Trong Cad Chi Tiết Có Ví Dụ, Lệnh Boundary Trong Cad

Đến lúc Lý Thái Tổ, tức vua Lý Công Uẩn lên ngôi, vấn đề triều chính có tương đối nhiều biến gửi mới. Cố kỉnh nước Đại Cồ Việt dưng cao với tởm đô bắt đầu và một quân nhóm được tổ chức bài bản, nghiêm ngặt hơn trước. Câu hỏi trao những trọng trách về quân sự cho những thân vương, hoàng tử đã hỗ trợ vua Lý Thái Tổ tiện lợi hơn trong kiểm soát điều hành quân đội, ngăn ngừa nguy hại phản loạn. Bổn phận của vua được nối liền từ trên xuống dưới. ở kề bên đó, quân Đại Cồ Việt vào vốn liên tiếp phải tiến công dẹp các lực lượng vào nước và đánh giặc ngoài (kháng chiến chống Tống 981, cuộc chiến tranh với Chiêm Thành trong những năm 982, 989 …) phải rất thiện chiến. Với sức khỏe và vị vậy mới, triều đình Đại Cồ Việt không còn thuận lợi trong sự việc biên giới như trước đó mà đã tất cả những hành vi cứng rắn đối với các tù trưởng khinh nhờn triều đình và cả người Đại Lý tự luôn thể xâm nhập vào vùng tác động của mình.

Vào cuối năm 1012, Lý Thái Tổ được tin bạn Đại Lý đem con ngữa đến buôn bán ở bến Kim Hoa, châu Vị Long rất đông đúc dưới sự bảo trợ của tù đọng trưởng Hà Trắc Tuấn nhưng mà không xin phép triều đình Đại Cồ Việt. Để trình bày uy quyền của triều đình, vua không đúng quân đến đánh bắt các thương nhân và tùy tùng tín đồ Đại Lý, tịch thu mang lại 1 vạn nhỏ ngựa. Sự khiếu nại này ngoài vấn đề thể hiện quyết tâm bảo vệ vùng ảnh hưởng của nước Đại Cồ Việt, còn là một sự thách thức công khai minh bạch của so với nước Đại Lý. Thông điệp của vua Lý Thái Tổ rất rõ ràng, rằng nước Đại Cồ Việt bao gồm đã đủ sức mạnh và quyết tâm để trực tiếp thừng tuyên chiến và cạnh tranh với Đại Lý, hòng đảm bảo đất đai và chủ quyền của mình.

Nước Đại Lý thời bấy giờ sau sự cai trị của vua Tuyên Túc đế Đoàn Tố Liêm sẽ trong thời kỳ hưng thịnh, tất yếu không dễ dàng bỏ qua chuyện này. Vua Đại Lý ngay tiếp đến đã sẵn sàng cho vấn đề trả đũa. Năm 1013, tù túng trưởng châu Vị Long là Hà Trắc Tuấn vì mong mỏi được thoải mái và dễ chịu ngả về phe Đại Lý, đã khởi binh cản lại triều đình công ty Lý. Không quăng quật qua thời cơ này, vua Đại Lý đã điều động động binh mã, mong hẹn liên thủ với Hà Trắc Tuấn, mưu đồ vật đánh tách châu Vị Long thoát khỏi lãnh thổ Đại Cồ Việt nhằm nhập vào đất của Đại Lý, đồng thời mang Vị Long làm vị trí chân mà chiếm phần thêm những châu không giống ở vùng tây-bắc nước Đại Cồ Việt.

Trước thực trạng đó, vua Lý Thái Tổ đã ra quyết định thân chinh để đánh Hà Trắc Tuấn trước khi quân Đại Lý kịp tiến sang. Hà Trắc Tuấn quân ít cần yếu địch nổi quân nhóm của Lý Thái Tổ, buộc phải dẫn quân kị vào núi, ngầm cho những người đi kêu gọi các dân bạn Tày, Nùng, Thái quanh vùng cùng vực lên chống lại triều đình đơn vị Lý.

Không thể đóng góp quân lâu dài hơn nơi rừng núi, Lý Thái Tổ quyết định rút quân về đồng bởi dưỡng sức, sẵn sàng cho những đổi thay cố về sau. Quả nhiên tiếp nối không lâu, quân giặc dũng mạnh đã đến. Tháng giêng năm 1014, quân Đại Lý dưới do những tướng Dương ngôi trường Huệ, Đoàn Kính Chí sôi động tiến sang, chấp nhận mở màn cuộc xâm chiếm nước Đại Cồ Việt.

Theo sử cũ là Đại Việt Sử cam kết Toàn Thư, đoàn quân này đông đến trăng tròn vạn người. Tuy vậy theo sách An phái nam Chí Lược dẫn lời thư của vua Lý Thái Tổ gửi cho nước Tống thì quân Đại Lý chỉ gồm 3 vạn người. Vậy đâu là số lượng đáng tin?

Nếu tính theo phần trăm thông thường thời kỳ này là khoảng chừng 3-4 dân phu đến một fan lính viễn chinh, rất có thể suy ra quân số thực của Đại Lý là khoảng chừng 4-5 vạn quân chiến đấu, 15-16 vạn dân phu. Vào thành phần đội quân Đại Lý, ngoài fan Hạc Thác tất cả 3 vạn, còn có số quân liên minh fan Tày, Nùng, Thái… chiếm khoảng chừng 1-2 vạn quân. Con số này phù hợp với đặc điểm của cuộc chiến là đánh lấn đất bên cạnh biên giới, không ngừng mở rộng vùng tác động và cướp tách bóc chứ chưa phải một trận chiến tổng lực nhằm mục đích thôn tính toàn bộ nước Đại Cồ Việt.

Thế mạnh của quân Đại Lý nằm ở phần họ có nhiều ngựa chiến, tức là có không ít kỵ binh, với nguồn phục vụ hầu cần dồi dào. Nguyên nước Đại Lý thời kỳ là vương vãi quốc sắm sửa ngựa tăm tiếng trong quần thể vực. Ngựa Đại Lý được mang lại là rất tốt trong những nước phương Nam. Ngoài những lợi nuốm trên, quân Đại Lý còn có được sự ủng hộ của rất nhiều dân Tày, Nùng, Thái vào vùng nhờ vào vào những mối quan tiền hệ buôn bán trước đó với sự thân cận về phong tục, ngôn ngữ.

Khi thấy giặc tiến sang, châu mục Bình Nguyên (thuộc Hà Giang ngày nay) là Hoàng Ân Vinh cho tất cả những người chạy trạm cấp cho báo về thành Thăng Long. Lý Thái Tổ, tức vua Lý Công Uẩn được tin, bèn phái Dực Thánh vương (không rõ thương hiệu thật) – vị hoàng tử sản phẩm năm ở trong phòng vua cầm hàng vạn quân đi đánh giặc. Quân Đại Cồ Việt có lợi thế phệ ở tượng binh, bộ binh thì quả cảm và có nhiều kinh nghiệm trận mạc. Kỵ binh vn trước đó ít với yếu hớn nước Đại Lý, nhưng lại đã được tăng cường đáng kể nhờ vào nguồn con ngữa bắt được từ chủ yếu những mến nhân Đại Lý vào thời điểm năm 1012.

Quân Đại Lý tiến quân đóng ở bến Kim Hoa, châu Vị Long, lập doanh trại hotline là trại Ngũ Hoa để đợi quân Đại Cồ Việt đến. Quân Đại Lý không đề nghị tiến cấp tốc như gió bão, mà chỉ muốn chiếm cứ lấy phần khu đất biên giới. Vấn đề quân Đại Lý đóng trại không tiến cùng rất sự đồng tình của một phần tử không nhỏ dân cư vùng biên viễn đã phần nào tạo thêm phần khó khăn cho quân Đại Cồ Việt. Giặc tuy nhiên quân đi xâm lấn, tuy nhiên lại giữ thừa thế nhàn. Quân ta là mặt giữ khu đất nhưng trở thành kẻ đề xuất chịu nhọc. Điều này đưa ra cho quân Đại Cồ Việt nhì lựa chọn: một là phải dữ thế chủ động tiến tiến công quân Đại Lý bây giờ đang ở cầm cố thủ đợi sẵn, hai là gật đầu mất khu đất vào tay Đại Lý.

Dực Thánh vương kéo quân mang lại Vị Long, không ngần ngại cho quân tiến công vào trại quân Đại Lý. Đoàn Chí Kính, Dương trường Huệ cũng dàn quân ra ứng chiến. Phía hai bên đánh nhau một trận phệ Mao Lâm. Quân Đại Lý mặc dù có kỵ binh mạnh dạn nhưng không chống nổi voi ngựa, cung nỏ của quân Đại Cồ Việt, yêu cầu tan chạy. Dực Thánh vương thúc quân truy hỏi kích, bắt sinh sống được tướng Dương ngôi trường Huệ, chém hàng vạn quân Đại Lý. Đoàn Kính Chí cùng đám tàn quân với dân phu bỏ chạy thục mạng về nước, để lại hàng ngàn ngựa chiến, vô số khí giới, lương thực… tất cả đều trở nên chiến lợi phẩm chan nước Đại Cồ Việt.

Sau trận đại thắng, vua Lý Thái Tổ liền sai viên ngoại lang Phùng Chân cùng Lý Thạc đi sứ sang Tống, tặng 100 con ngựa chiến chiến và cung cấp tin thắng trận cho nước Tống biết. Câu hỏi ngoại giao này vừa để diễn đạt thiện chí, vừa tỏ rõ cho những người Tống thấy sự mạnh mẽ của nước Đại Cồ Việt mà thôi không nhòm ngó. Bên cạnh ra, cũng là để loại gián tiếp kìm chế nước Đại Lý bởi vì ngoài Đại Cồ Việt thì nước Tống cũng là quyền lực mà Đại Lý đề xuất đề phòng. Nước Đại Lý vừa hao binh tổn tướng cùng nước Tống vẫn biết điều đó, buộc Đại Lý phải sắp xếp quân đội đưa sang vắt thủ chứ tất yêu nghĩ đến sự việc trả đũa.

Tống Chân Tông lên tiếng Đại Cồ Việt đánh thắng Đại Lý, lòng vừa phục vừa ái ngại. Để đáp lễ, vua Tống hết mực trọng đãi sứ giả. Từ thời gian vào địa giới Tống cho đến kinh thành Khai Phong, phía Tống đài thọ toàn bộ chi phí. Lúc sứ bộ Phùng Chân vào chầu, vua Tống ban những mũ, đai, đồ vật dùng, lụa là phụ thuộc vào thứ bậc từng người. Sau câu hỏi đi sứ này, tình dục Đại Cồ Việt và Tống trở yêu cầu êm thắm 1 thời gian, phần bởi vì thiện chí của vua ta, phần bởi nước Tống sẽ biết binh uy nước Đại Cồ Việt vẫn hùng bạo phổi sau cuộc đổi ngôi. Không giống như trước đó, Tống Chân Tông vẫn hục hặc với nhà Lý vì nhận định rằng Lý Thái Tổ là người cướp ngôi.

Sau cuộc chiến này, fan Đại Lý không còn dám léo hánh đến vùng biên thùy nước Đại Cồ Việt nữa. Thừa ráng thắng, vương vãi triều Lý cụ gắng tùy chỉnh lại nền cai trị nghiêm ngặt hơn đối với vùng Tây Bắc. Hầu hết tù trưởng fan Di Lão ý muốn ly khai ngoài Đại Cồ Việt mất đi gia thế chống sườn lưng trở đề xuất yếu ớt, một số trong những đành chấp nhận quy phục, một trong những khác cố gắng liên kết lại để làm phản kháng hầu như bị triều đình nhà Lý hầu hết quân to gan lớn mật đi tấn công dẹp.

Năm 1015, liên minh những bộ lạc bởi tù trưởng Hà Trắc Tuấn nổi lên ở các châu Đô Kim, Vị Long, hay Tân, Bình Nguyên, quyết trận thư hùng với triều Lý hòng lập nên một cõi đất nước riêng. Vua Lý Thái Tổ sai nhì hoàng tử là Dực Thánh Vương, Vũ Đức vương vãi dẫn quân đi đánh. Hà Trắc Tuấn binh ít vắt cô quan yếu địch nổi. Quân đội nhà Lý làm tan tác đạo quân người dân tộc thiểu số, bắt sinh sống Hà Trắc Tuấn giải về đế kinh Thăng Long, chém đầu bêu ở cửa Đông thành.

Cuộc chiến với nước Đại Lý tuy sử liệu còn rất ít và không nhiều được nói tới trong sử sách hiện tại đại, nhưng cùng nhập vai trò quan trọng trong việc đánh giá nên bờ cõi nước Việt Nam. Nhờ vào chiến thắng trước quân Đại Lý, công ty nước quân chủ của người việt nam đã tiến thêm một bước trong việc kiểm soát lãnh thổ vùng Tây Bắc, đóng góp phần đưa các sắc dân nơi đây vào một trong những quỹ đạo phổ biến của triều đình Thăng Long.

Chiến công này là trong những nền tảng đầu tiên, cùng rất những phương án hôn nhân, đậy dụ của các đời vua Lý sau này nữa, nước Đại Cồ Việt – Đại Việt dần giành được một vùng biên giới tây bắc yên ổn nhằm từ đó huy động sức tín đồ sức của vào các trận chiến chống nước ngoài xâm. Lúc quân giặc từ bỏ phương Bắc tiến sang, vùng tây-bắc trở thành một vùng đệm bảo vệ cho trung châu nước Việt.