Tên gọi mảnh đất thăng long qua các thời kỳ lịch sử, lịch sử địa danh thăng long

Thăng Long-Hà Nội là ghê đô lâu đời nhất trong lịch sử dân tộc Việt Nam. Từ khi hình thành cho đến nay, Thăng Long-Hà Nội có tương đối nhiều tên gọi khác nhau được ghi chép vào sử sách công ty nước Việt Nam.

Bạn đang xem: Thăng long

Những tên gọi chính thức của Thăng Long-Hà Nội qua chiều nhiều năm lịch sử

Tên gọi phê chuẩn được chép trong sử sách do các triều đại phong kiến, bên nước nước ta chính thức để ra:

Tống Bình: Thành Tống Bình là trị sở của những kẻ đô hộ phương Bắc thời Tùy (581-618), Đường (618-907). Trước đây, trị sở của bọn chúng là ở vùng long biên (Bắc Ninh ngày nay). Tới đời Tùy, chúng new chuyển cho Tống Bình.

Long Đỗ: Truyền thuyết đề cập rằng lúc Cao Biền bên Đường, vào thời điểm năm 866 mới đắp thành Đại La, thấy thần nhân hiện hữu tự xưng là thần Long Đỗ. Do đó, trong sử sách thường điện thoại tư vấn Thăng Long là đất Long Đỗ.

Đại La: Đại La giỏi Đại La thành nguyên là tên gọi vòng thành xung quanh cùng bao mang Kinh Đô Thăng Long xưa. Theo bản vẽ xây dựng xưa, khiếp Đô thường có “Tam trùng thành quách.” Trong cùng là Tử Cấm thành (tức bức thành màu đỏ tía) chỗ vua và hoàng tộc ở, thân là kinh thành và xung quanh cùng là Đại La thành.

Năm 866, Cao Biền bồi đắp thêm Đại La thành rộng hơn và vững chãi rộng trước. Trường đoản cú đó, thành này được call là thành Đại La. Chiếu dời đô của vua Lý Thái Tổ (năm 1010) viết: “… Huống bỏ ra thành Đại La, đô cũ của Cao vương vãi (tức Cao Biền) ở giữa khoanh vùng trời đất…” (Sách “Toàn thư”, Tập 1, tp. Hà nội 1993, tr 241).

Thăng Long (Rồng cất cánh lên): Sách Đại Việt sử ký kết toàn thư viết lý do hình thành tên gọi này như sau: “Mùa Thu, năm Canh Tuất (1010) vua tự thành Hoa Lư, dời đô ra Kinh tủ thành Đại La, trợ thời đỗ thuyền bên dưới thành, tất cả rồng đá quý hiện lên làm việc thuyền ngự, nhân đó thay tên thành điện thoại tư vấn là thành Thăng Long” (Sách “Toàn thư”, Tập 1, thành phố hà nội 1993, tr 241).

Đông Đô: Sách “Đại Việt sử ký toàn thư” viết: “Mùa Hạ tháng 4 năm Đinh Sửu (1397) lấy Phó tướng hồ nước Hán yêu mến coi lấp đô hộ là Đông Đô” (Sách “Toàn thư”, Tập I, hà nội 1993, tr192). Hồ Quý Ly lên ngôi đóng đô nghỉ ngơi Tây Đô (Thanh Hóa), Thăng Long là Đông Đô.

Trong bộ Khâm định Việt sử thông giám cưng cửng mục chú thích: “Đông Đô tức Thăng Long, khi đó gọi Thanh Hóa là Tây Đô, Thăng Long là Đông Đô” (Sách “Cương mục”, Tập 2, thủ đô hà nội 1998, tr700).

Đông Quan: Đây là tên thường gọi Thăng Long bởi vì quan quân nhà Minh đưa ra với hàm nghĩa kỳ thị Kinh đô của Việt Nam, chỉ được ví là “cửa quan lại phía Đông” ở trong phòng nước phong loài kiến Trung Hoa. Sử cũ cho biết thêm năm 1408, quân Minh tấn công bại cha con hồ Quý Ly đóng đô ngơi nghỉ thành Đông Đô, thay tên thành Đông Quan.

Sách “Đại Việt sử ký toàn thư” chép: “Tháng 12 năm Mậu Tý (1408), Giản Định đế bảo những quân “Hãy thừa rứa chẻ tre, đánh cuốn chiếu trực tiếp một mạch như sét tiến công không kịp bưng tai, tiến đánh thành Đông quan liêu thì cứng cáp phá được chúng” (Sách “Toàn thư”, Tập 2, hà thành 1993, tr224).

Đông Kinh: Sách “Đại Việt sử ký toàn thư” viết về sự thành lập của tên “Đông Kinh” như sau: “Mùa Hạ, tháng tư năm Đinh mùi (1427), Vua (tức Lê Lợi) từ năng lượng điện tranh ở người thương Đề, vào đóng góp ở thành Đông Kinh, đặc xá đổi niên hiệu là Thuận Thiên, dựng quốc hiệu là Đại Việt đóng đô ngơi nghỉ Đông Kinh. Ngày 15, vua lên ngôi sinh hoạt Đông Kinh, tức là thành Thăng Long. Vày Thanh Hoá có Tây Đô, cho nên gọi thành Thăng Long là Đông Kinh” (Sách “Toàn thư”, Tập 2, thành phố hà nội 1993, tr293).

Bắc Thành: “Đời Tây đánh (Nguyễn Huệ-Quang Trung 1787-1802) vì kinh đô đóng ở Phú Xuân (Huế) nên gọi Thăng Long là Bắc Thành. Đầu đời Gia Long đặt “Tổng trấn Bắc Thành,” đem bao phủ Phụng Thiên lệ vào” (Nguyễn Vinh Phúc-Trần Huy Bá, Đường phố Hà Nội, thủ đô hà nội 1979, tr12).

Thăng Long (Thịnh vượng lên): Sách “Lịch sử thủ đô hà nội Hà Nội” viết: “Năm 1802, Gia Long ra quyết định đóng đô nghỉ ngơi tại vị trí cũ là Phú Xuân (Huế), không ra Thăng Long, cử Nguyễn Văn Thành làm cho Tổng trấn miền bắc và đổi kinh thành Thăng Long làm cho trấn thành miền Bắc. Kinh thành đã chuyến có tác dụng trấn thành thì thương hiệu Thăng Long cũng cần phải đổi. Nhưng vì tên Thăng Long sẽ có từ lâu đời, quen cần sử dụng trong nhân dân, phải Gia Long thấy ko tiện loại bỏ ngay cơ mà vẫn giữ tên Thăng Long, dẫu vậy đổi chữ “Long” là rồng thành chữ “Long” là Thịnh vượng, rước cớ rằng dragon là tượng trưng mang lại nhà vua, ni vua không tại chỗ này thì không được sử dụng chữ “Long” là “Rồng” .

Việc biến đổi nói trên xảy ra năm 1805, kế tiếp vua Gia Long còn hạ lệnh phá quăng quật hoàng thành cũ, bởi vua không đóng đô sinh sống Thăng Long, nhưng hoàng thành Thăng Long lại quá lớn rộng.

Hà Nội: Sách lịch sử vẻ vang Thủ đô thành phố hà nội viết: “Năm 1831, vua Minh Mạng mang kinh thành Thăng Long cũ phù hợp với mấy lấp huyện xung quanh như thị trấn Từ Liêm, lấp Ứng Hòa, lấp Lý Nhân và phủ Thường Tín lập thành tỉnh giấc Hà Nội, lấy khoanh vùng kinh thành Thăng Long cũ làm tỉnh lỵ của Hà Nội” .

Những cái brand name trong văn học của Thăng Long-Hà Nội

Trong văn thơ, ca dao, khẩu ngữ…,thành Thăng Long-Hà Nội được gắn với rất nhiều tên gọi khác nhau.

Trường An: Vốn là tên Kinh đô của nhị triều đại phong kiến cực thịnh vào bậc nhất của nước Trung Quốc: tiền Hán (206 trước công nguyên-III sau công nguyên) với Đường (618-907). Bởi vì đó, Tràng An được các nhà nho nước ta xưa thực hiện như một danh từ chung chỉ khiếp đô, trường đoản cú đó cũng được người bình dân sử dụng những trong ca dao, phương ngôn chỉ kinh đô Thăng Long.

Thí dụ: “Chẳng thơm cũng thể hoa nhài

Dẫu không thanh tao cũng bạn Tràng An.”

Rõ ràng chữ Tràng An ở đó là để chỉ đế đô Thăng Long.

Phượng Thành (Phụng Thành): Vào vào đầu thế kỷ XVI, ông Trạng Nguyễn Giản Thanh (người Bắc Ninh) có bài phú nôm siêu nổi tiếng: “Phượng Thành xuân sắc đẹp phú” (Tả cảnh sắc ngày xuân ở thành Phượng).

Nội dung của bài bác phú trên là tả cảnh mùa xuân của Thăng Long đời Lê. Phụng Thành giỏi Phượng Thành được dùng trong văn học việt nam để chỉ thành Thăng Long.

Xem thêm: Hướng dẫn 3 cách lên dây đàn violin như thế nào? cách tự lên dây đàn violin dễ hiểu nhất

Long Biên: Vốn là nơi quan lại bên Hán, Nguỵ, Tấn, nam Bắc triều (thế kỷ III, IV, V và VI) sinh sống Giao Châu (tên nước nước ta thời đó) đóng góp trị sở. Sau đó, đôi khi cũng rất được dùng vào thơ văn để chỉ Thăng Long-Hà Nội. Sách Quốc triều đăng khoa lục bao gồm đoạn chép về tiểu sử Tam nguyên trần Bích San (1838-1877); khắc ghi bài thơ của vua trường đoản cú Đức viếng ông, gồm hai câu đầu như sau:

“Long Biên tài hướng Phượng thành hồi

Triệu đối bởi vì hi, vĩnh biệt thôi!”

Dịch nghĩa:

“Nhớ fan vừa từ thành quận long biên về cho tới Phượng Thành.

Trẫm còn đang hi vọng triệu ngươi về triều bàn đối, bỗng vĩnh biệt ngay.”

Thành long biên ở đây, vua từ Đức dùng làm chỉ Hà Nội, chính vì bấy giờ è Bích San đã lĩnh chức Tuần che Hà Nội. Năm 1877 vua từ bỏ Đức triệu ông về đế đô Huế để sung chức sứ thần qua nước Pháp, còn chưa kịp đi thì mất.

Long Thành: Là tên viết tắt của ghê thành Thăng Long. Nhà thơ thời Tây tô Ngô Ngọc Du, quê sinh sống Hải Dương, từ nhỏ dại theo ông nội lên Thăng Long mở trường dạy dỗ học và có tác dụng thuốc.

Ngô Ngọc Du là fan được chứng kiến trận đại chiến hạ quân Thanh sống Đống Đa-Ngọc Hồi của vua quang đãng Trung. Sau thắng lợi xuân Kỷ Dậu (1789), Ngô Ngọc Du tất cả viết bài Long thành quang đãng phục kỷ thực (Ghi chép việc khôi phục Long thành).

Hà Thành: Là tên viết tắt của thành phố tp hà nội được dùng những trong thơ ca để chỉ Hà Nội. Thí dụ như bài thủ đô chính khí ca của Nguyễn Văn Giai, bài tp. Hà nội thất thủ, tổng vịnh (khuyết danh), hà nội thủ đô hiểu vọng…

Hoàng Diệu: Ngay sau cách mạng tháng Tám-1945, đôi lúc trong các báo chí của nước ta sử dụng thương hiệu này nhằm chỉ Hà Nội.

Ngoài ra, trong giải pháp nói dân gian, còn các từ được dùng để chỉ Thăng Long-Hà Nội như: Kẻ Chợ (Khéo tay xuất xắc nghề đất lề Kẻ Chợ-Khôn khéo thợ thầy Kẻ Chợ); Thượng Kinh, thương hiệu này nhằm nói đất kinh đô ở trên đông đảo nơi không giống trong nước, dùng để làm chỉ kinh thành Thăng Long (Chẳng thơm cũng thể hoa nhài. Chẳng thanh tao cũng thể tín đồ Thượng Kinh). Gớm Kỳ, thương hiệu này nói đất gồm kinh đô đóng (Thứ tốt nhất Kinh kỳ, trang bị nhì phố Hiến).

Thời sự - chủ yếu trị kinh tế tài chính Văn hoá - xóm hội Quốc phòng - bình an Đối nước ngoài
Thời sự - chủ yếu trị kinh tế tài chính Văn hoá - làng hội Quốc phòng - an ninh Đối nước ngoài

1010 năm trước, trong Chiếu dời đô, Lý Công Uẩn đã nhận thấy, xung quanh thế hổ phục, long chầu, tp hà nội là vùng khu đất cao thoáng bởi phẳng, dân cư đông đúc muôn đồ gia dụng giàu thịnh, là khu vực đô hội của tư phương, đáng làm cho kinh sư mang đến muôn đời.

Sông tô Lịch.

Ca dao nói về kinh đô thành phố hà nội có câu:

Thăng Long - hà thành đô thành

Nước non ai vẽ buộc phải tranh họa đồ

Cố đô rồi lại tân đô

Nghìn năm văn vật hiện giờ vẫn đây...

“Nghìn năm văn vật” của Thủ đô thành phố hà nội còn ghi dấu nền văn hóa truyền thống Phùng Nguyên (4000 năm trước) sinh sống Văn Ðiển, văn hóa truyền thống Ðồng Ðậu (3500 năm trước) nghỉ ngơi Ðông Anh, văn hóa Ðông tô (hơn 2000 năm trước) làm việc Cổ Loa, Ngọc Hà... “Cố đô rồi lại tân đô”, bây giờ người ta hotline cố đô Hoa Lư, vắt đô Huế, nhưng thủ đô xưa duy nhất vẫn trực thuộc về Hà Nội.

Các sách sử cũ đông đảo ghi lược sử hà thành như sau: Ðất Hà Nội có tên là mùi hương Long Ðỗ (Rốn Rồng) với Thành hoàng là tô Lịch, một nhân vật lịch sử hào hùng có thật có nhiều color huyền thoại.

Năm 545, Lý túng bấn đánh thắng nhà Lương, lập đề nghị nước Vạn Xuân độc lập, từ bỏ xưng Lý nam Ðế, định đô ở cửa ngõ sông sơn Lịch, xây điện Vạn Thọ, miếu Khai Quốc, tức chùa Trấn Quốc ngày này ở hồ Tây. Ðây chính là thủ đô trước tiên của nước nhà độc lập, sau đời các vua Hùng ở Phú Thọ, An Dương Vương sống Cổ Loa.

Trong thời vn bị đơn vị Tùy (581 - 618), công ty Ðường (618 - 907) đô hộ, lỵ sở, thành quách sống Hà Nội, mang tên là Tống Bình. Thời vãn Ðường, thay tên là La Thành, hay Ðại La. Sách Khâm định Việt sử thông giám cưng cửng mục chép: “Thành này vày Trương Bá Nghi đắp từ năm Ðại định kỳ thứ hai (767) đời Ðường; năm Trinh Nguyên vật dụng 7 (791), Triệu Xương đắp thêm. Năm Nguyên Hòa sản phẩm 3 (808), Trương Chu lại sửa đắp lại. Năm trường Khánh lắp thêm 4 (824), Lý Nguyên Gia dời đậy trị tới bên sông tô Lịch, đắp một cái thành nhỏ tuổi gọi là La Thành. Năm hoàn Thông thứ 7 (866), Cao Biền đắp nước ngoài thành bảo phủ kinh thành, cũng gọi tên là La Thành”.

Thăng Long, một tên gọi đẹp, với hình tượng của sự việc linh thiêng cùng phát triển, sở hữu hồn cốt của dân tộc, là hà nội của kỷ nguyên độc lập, là chiếc mốc 1010 tuổi bọn họ tính cho ngày nay. Về sự kiện này, số đông mọi tín đồ đều ghi nhớ từ bài Chiếu dời đô, từ ghi chép của Ðại Việt sử cam kết toàn thư: “Mùa thu, mon 7 năm Canh Tuất (1010), vua trường đoản cú thành Hoa Lư dời đô ra kinh tủ thành Ðại La, trợ thì đỗ thuyền dưới thành, có rồng tiến thưởng hiện lên sinh sống thuyền ngự, nhân đó thay tên thành điện thoại tư vấn là thành Thăng Long”. Chữ Thăng Long lúc ấy có nghĩa là Rồng bay. Năm 1802, bên Nguyễn đóng đô sống Huế, với ý niệm “vua “là “rồng”, “rồng” ko ở Hà Nội, bắt buộc đổi chữ “Long” là “Thịnh vượng”.

Năm 1397, Thăng Long biến thành Ðông Ðô. "Mùa hạ, tháng bốn năm Ðinh Sửu (1397) rước phó tướng Lê Hán thương (Hồ Hán Thương) coi che đô hộ là Ðông Ðô (Ðại Việt sử ký kết toàn thư). “Ðông Ðô tức Thăng Long, lúc đó gọi Thanh Hóa là Tây Ðô, Thăng Long là Ðông Ðô (Khâm định Việt sử thông giám cương mục). Năm 1408 quân Minh xâm lược nước ta, đổi tên Ðông Ðô là Ðông quan với ý là cửa ải phía đông trong phòng Minh. Sau 10 năm khởi nghĩa, năm 1428, Lê Lợi giải phóng non sông đổi thương hiệu Ðông quan lại thành Ðông Kinh, người châu Âu phiên là Tonkin. Ðại Việt sử ký kết toàn thư chép: “Mùa hạ, tháng tư năm Ðinh Mùi, Vua (Lê Lợi) từ điện tranh ở bồ Ðề, vào đóng góp ở thành Ðông Kinh, đại xá, thay đổi niên hiệu là Thuận Thiên, dựng quốc hiệu là Ðại Việt, đóng góp đô nghỉ ngơi Ðông Kinh, tức là thành Thăng Long. Bởi vì Thanh Hóa tất cả Tây Ðô, cho nên gọi thành Thăng Long là Ðông Kinh”.

Năm 1831, vua Minh Mạng lập tỉnh giấc Hà Nội. Nghĩa của từ hà nội là nằm trong lòng hai con sông, sông Hồng và sông Ðáy.

Từ năm 1887 - 1945, tp hà nội là thủ phủ của Ðông Dương ở trong Pháp.

Năm 1945, thủ đô hà nội là nơi thao tác làm việc của chính phủ nước nhà nước việt nam Dân chủ cộng hòa.

Hà Nội trong lịch sử còn tồn tại các thương hiệu là Phụng Thành (thế kỷ 16, Hà Nội mang tên phủ Phụng Thiên); Bắc Thành (thời Tây Sơn), Long Thành, Hà Thành, Thành Hoàng Diệu (tên điện thoại tư vấn thời binh cách chống thực dân Pháp nhằm nêu cao khí máu yêu nước)...

Với văn hiến nổi bật, với số đông đóng góp to đùng cho nhân loại, hà nội được ca tụng là thủ đô hà nội của phẩm giá bé người, là thành phố vì hòa bình.